22 lip Jakie długi nie podlegają umorzeniu w upadłości konsumenckiej
Szansą na wyjście z pętli zadłużenia jest popularna w ostatnich latach upadłość konsumencka. Upadłość umożliwia umorzenie zobowiązań, które nie zostaną spłacone przez upadłego w ramach ustalonego przez sąd planu spłaty. Przy wysokim zadłużeniu, upadły często spłaca w praktyce tylko niewielki procent swoich zobowiązań. Zdarza się również, w wyjątkowych sytuacjach, że sąd umarza zobowiązania bez ustalania planu spłaty. Ze względu na szczególny charakter niektórych zobowiązań, ustawodawca wyłączył możliwość ich anulowania. Nie są jednak przeszkodą w uzyskaniu upadłości. Spłaty jakich długów nie unikniemy, pomimo uzyskania upadłości konsumenckiej?
Nieumarzalne zobowiązania – upadłość konsumencka?
Zgodnie z art. 491(21) Prawa upadłościowego, nie podlegają umorzeniu:
1) należności alimentacyjne;
2) renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci;
3) wierzytelności z tytułu orzeczonych przez sąd kar grzywny;
4) należności z tytułu obowiązku naprawienia szkody;
5) wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
6) nawiązki;
7) należności z tytułu świadczenia pieniężnego orzeczone przez sąd jako środek karny;
8) należności z tytułu świadczenia pieniężnego orzeczone przez sąd, jako środek związany z poddaniem sprawcy próbie;
9) roszczenia o naprawienie szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu;
A także, nieujęte we wskazanym przepisie:
10) wierzytelności, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.
Poniżej zamieszczamy parę uwag do poszczególnych zobowiązań.
Alimenty – wyłączone spod oddłużenia
Dłużnik nie może liczyć na umorzenie alimentów. Nie ma znaczenia, czy zostały one zasądzone przez sąd, czy ustalone w wyniku ugody. Należy jednak je uwzględnić w spisie wierzytelności znajdującym się we wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Po pierwsze dlatego, że po ogłoszeniu upadłości, do zatwierdzenia przez sąd planu spłaty, to syndyk wypłaca alimenty z zajętych środków. Po drugie, zobowiązanie to może wpłynąć na zmniejszenie miesięcznych rat ustalonych w planie spłaty. Na temat alimentów w upadłości konsumenckiej pisaliśmy już szczegółowo na naszym blogu (link).
Renty, zasądzone odszkodowanie czy zadośćuczynienie- wyłączone spod oddłużenia
Jeżeli upadły był sprawcą zdarzenia, w wyniku którego sąd w postępowaniu cywilnym zasądził obowiązek zapłaty renty na rzecz poszkodowanego, to zobowiązanie to nie podlega umorzeniu. Renta jest specyficzną postacią odszkodowania pieniężnego. Sądy zasądzają rentę w trzech sytuacjach – gdy poszkodowany utracił zdolność do wykonywania pracy zarobkowej, zwiększyły się jego potrzeby, kiedy zmniejszyły się jej widoki powodzenia na przyszłość.
Grzywny oraz inne kwoty zasądzone przez sąd – wyłączone spod oddłużenia
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że grzywny nałożone przez inne instytucje niż sąd podlegają umorzeniu.
Zobowiązania do zapłacenia nawiązki lub świadczenia pieniężnego, które sąd orzekł jako środek karny lub środek aby poddać sprawcę próbie – wyłączone spod oddłużenia
Wysokość nawiązki została uregulowana w art. 48 kodeksu karnego, w myśl którego, nawiązkę co do zasady orzeka się w wysokości do 100 000 złotych. Jednakże od tej reguły są wyjątki. Zgodnie z art. 46 § 2 kodeksu karnego, w sytuacjach, gdy orzeczenie przez sąd obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia jest znacznie utrudnione, sąd może orzec zamiast tego obowiązku nawiązkę w wysokości do 200 000 złotych. Wysokość świadczenia pieniężnego reguluje art. 43a § 1 kodeksu karnego. Sąd może orzec na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej maksymalnie 60.000 zł.
Wierzytelności, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu – wyłączone spod oddłużenia
Zdarza się, że upadli posiadają kilkudziesięciu wierzycieli. Przy stosie dokumentacji, nie trudno kogoś pominąć. Na szczęście, nawet po otrzymaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, można dopisać wierzyciela do listy. Najpóźniej można to zrobić po ustaleniu planu spłaty – co jednak wymaga zaangażowania upadłego i wierzyciela. Wierzyciel może żądać zmiany planu spłaty.
Nie podlegają oddłużeniu zobowiązania, które zostały umyślnie zatajone. W praktyce dość trudno wykazać, co było zatajone umyślnie, a co nieujawnione przez niedopatrzenie dłużnika. W sądach utrwaliła się praktyka, że za umyślnie zatajone uznaje się długi opiewające na wysokie kwoty. Takie, o których trudno powiedzieć, że dłużnik, uwzględniając jego sytuację finansową, mógł zapomnieć.
Jakie długi można umorzyć w upadłości konsumenckiej?
Poza wskazaną powyżej listą, co do zasady wszystkie długi podlegają umorzeniu, jeżeli nie zostaną spłacone w wyniku wykonania planu spłaty. Przykładem długów, które można umorzyć, korzystając z upadłości konsumenckiej są:
- zobowiązania wobec banków i parabanków – kredyty, pożyczki, chwilówki,
- długi wobec Urzędu Skarbowego – wynikające z niepłaconych podatków np. PCC, VAT, dochodowy, od nieruchomości,
- nieuregulowane składki do ZUS,
- długi również pochodzące z działalności gospodarczej, po warunkiem, że działalność ta została przed złożeniem wniosku zakończona,
- koszty postępowania upadłościowego – tylko w wyjątkowych sytuacjach, gdy sąd umorzy je bez ustalania planu spłaty – np. w przypadku ciężkiej choroby dłużnika, niepełnosprawności, czy innych, niezależnych przyczyn,
- długi nieujawnione nieumyślnie przez dłużnika, powstałe przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, np. gdy dłużnik nie wiedział o ich istnieniu z przyczyn od niego niezależnych.
Wbrew pozorom, postępowanie upadłościowe to skomplikowana procedura. Nieumiejętne jej poprowadzenie może skutkować tym, że dłużnik przez kolejne dziesięć lat nie będzie mógł skorzystać z tej instytucji. Dlatego warto skorzystać z pomocy profesjonalistów.
Czytaj więcej: